География сабағындағы инновациялық әдістер

Келер ұрпаққа қоғам талабына сай білім мен тәрбие беруде мұғалімдердің инновациялық іс-әрекетінің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі – маңызды мәселенің бірі. Білім берудегі инновацияның тағы бір рөлі – оқытудың белсенді әрі интерактивті түрлерін енгізу.

Дәстүрлі сабақтар мен оқулықтар оқушылардың оқу процесіне белсенді қатысуына мүмкіндік беретін интерактивті сабақтармен, жобалық жұмыстармен, пікірталастармен және басқа да нысандармен көбірек алмастырылуда. Бұл олардың сыни ойлауын, коммуникативті дағдыларын және шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектеседі.
Уақыт талабы – пәнді терең түсіну және оқушының кейінгі өмірінде қолдана алатын білім алу. Қазіргі уақытта оқытудың заманауи тәсілдерінсіз көптеген мақсаттарға жету қиын болады. Әрбір ұстаздың жұмысындағы басты ереже – оқушыны оқуға үйрету болса керек. Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісін технологияландыру мәселесін қойып отыр. Заман талабына сай білім оқу орындарында білім мазмұнын, оның құрылымдық жүйесін жақсарту – білім реформасының жүзеге асуының басты шарты.
Қазіргі география сабағында оқушыларды негізгі географиялық ұғымдар мен терминдермен таныстыру, олардың карталар мен диаграммаларды және графиктерді талдау және түсіндіру дағдыларын дамыту, әртүрлі географиялық құбылыстар мен процестер арасындағы байланысты көрсету, оқушылардың географиялық ойлауын, сыни ойлауын және шығармашылық ойлауын дамытуға ықпал ету міндеттері алға қойылады. Осы мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін география сабағында дәрістер, пікірталастар, топтық, жұптық және жеке тапсырмалар, заманауи технологиялар мен интерактивті материалдарды пайдалану, практикалық сабақтар сияқты әртүрлі әдістер қолданылады.
География сабақтарында қолданылатын заманауи тәсілдердің бірнеше түрін ұсынамын:
Интерактивті презентацияларды пайдалану мұғалімге ақпаратты визуализациялауға және оны оқушылар үшін қолжетімді және түсінікті етуге мүмкіндік береді. Презентациялар оқушыларға географиялық процестер мен құбылыстарды жақсырақ көрсетуге көмектесетін карталарды, диаграммаларды, графиктерді және басқа көрнекі материалдарды қамтуы мүмкін.
3D форматындағы виртуалды экскурсия оқушыларға сыныптан шықпай-ақ бүкіл әлем бойынша саяхаттауға мүмкіндік береді. Виртуалды экскурсиялар әртүрлі аймақтар мен елдерді зерттеуге, олардың табиғи және мәдени ерекшеліктерін зерттеуге және адамның қоршаған ортаға әсерін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл оқушыларға кеңістіктік ойлауды және географиялық процестерді түсінуді дамытуға көмектеседі.
Онлайн ресурстарды қолдану. Бұл интерактивті карталар, оқулықтар, тесттер мен тапсырмалар, сондай-ақ климат, жер бедері немесе халық сияқты географияның нақты аспектілерін зерттеуге арналған арнайы қосымшалар болуы мүмкін. Мұндай ресурстарды пайдалану оқушыларға материалды өз бетінше оқып, білімдерін тексеруге мүмкіндік береді.
Топта жұмыс істеу. Оқушылар шағын топтарға бөлінеді және мәселені бірлесіп шешуді немесе белгілі бір географиялық сұрақты зерттеуді қажет ететін тапсырмаларды орындайды. Бұл топтық жұмыс, пікір алмасу және өз идеяларын дәлелдеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.
Тәжірибелік сабақтар. Оған: эксперименттер жүргізу, карталар мен графиктерді талдау, далалық жұмыстарды орындау және есеп беру сияқты әртүрлі әрекеттер кіреді. Олар оқушыларға теориялық білімді тәжірибеде қолдануға және географиялық құралдар мен зерттеу әдістерімен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.
География сабағында оқытудың интерактивті әдістері оқушыларға оқу процесіне белсенді қатысуға, топта жұмыс істеу, аналитикалық ойлау және коммуникация дағдыларын дамытады, сабақтарды қызықты әрі тиімді етеді, сонымен қатар оқушыларға географиялық материалды жақсы түсінуге және есте сақтауға көмектеседі. География сабақтарында оқушыларға өмір сүріп жатқан әлемді жақсырақ түсінуге көмектесу үшін заманауи технологияларды, интерактивті оқыту әдістерін және практикалық сабақтарды қолданамыз.
Жаңа білім беру технологиялары осындай оқу процесін құрудың инновациялық модельдерін ұсынады, мұнда мұғалім мен оқушының оқу және іс жүзінде маңызды міндеттерді шешуге бағытталған өзара байланысты қызметі алға қойылады. Заман талабына сай білімді әлемдік деңгейге жеткізудің бірден-бір жолы – инновациялық қызмет. Сондықтан оқу мазмұнын жаңарту, шығармашылығын дамыту мен шеберлігін шыңдап, озық технологияны жетік меңгеріп, әр күнгі сабағына тиімді әдіс-тәсілді пайдалану ұстаздың басты міндеті саналады.

Дариға СЕРІКБАЙ,
Ы.Алтынсарин атындағыгимназияның география пәнінің мұғалімі,
Арқалық қаласы